Człowiek który poinformował świat o masakrze w Grudniu 1970

Tata wiele lat nie chciał o tym mówić, rzucał strzępy, a dociskany przebąkiwał, że „ci ludzie żyją i są mściwi”. Opowiedział mi tę historię dwa lata przed śmiercią, gdy wreszcie nie mogliśmy od siebie uciec w drodze samochodem z Łotwy do domu. W 46 rocznicę wydarzeń Grudnia 1970, o ojcu – krótkofalowcu, który wysłał w świat sygnał o masakrze na Wybrzeżu, opowiada "Strefie Historii" jego syn,

 

Tomasz Ejtminowicz

 

17 grudnia 1970 roku rano, w Gdyni Witominie, droga na przystanek była inna niż zwykle. Telefony nie działały, cisza w eterze. Z miasta dobiegały dźwięki syren, unosiło się jakieś złowieszcze napięcie, które potem opisywał jako klimat wojny i okupacji. Na przystanku wpadł w tłum. Wzburzeni ludzie kotłowali się, bo autobusy nie jeździły, część chciała do roboty, a część wracała roztrzęsiona z centrum na piechotę pod górę przez las. 
Wszyscy powtarzali:

W mieście masakra, na ulicach wojsko i skoty, strzelają, krew się leje, giną ludzie…!!!”

Wiedział, co się działo wcześniej w Gdańsku, więc pędem wrócił do domu. Gdynia była już wtedy odcięta od świata. Zero łączności i zagłuszanie.

Tata był krótkofalowcem. To takie dziwne hobby. Stawiał na dachu swojego bloku wielkie anteny ogarniające cały świat, po czym zasiadał do radiostacji i łączył się alfabetem Morse’a z podobnymi sobie wariatami np. z Fiji. Do dziś przechodzą mnie ciarki na wspomnienie nieustającego pikania dobiegającego z jego zakopconego fajkami pokoju.

Tak się złożyło, że uprawiał tę swoją pasję 300 metrów od stacji antenowej Państwowej Agencji Radiowej, której jednym z zadań było zagłuszanie Wolnej Europy oraz nasłuch antyszpiegowski. To z tego miejsca wyłapywali te dziwne komendy płynące z zaświatów na falach krótkich: „Beta gama, papa, nóż, kobra, Kennedy, pies plus myszy, 2, 3, 46, 8, 12, 192, 1111…” i temu podobne instrukcje wysyłane szpiegom za Żelazną Kurtynę zaszyfrowanym komunikatem.

Tego poranka Tata /”SP2AVE”/ wpadł do mieszkania, nastawił radiostację, nakreślił na kartce kilka wersów po angielsku, po czym zaczął kręcić gałką, żeby wyszukać aktywne stacje. Wśród trzasków i szumów znalazł „kolegę” z Australii /”AX…”/, nawiązał łączność i zaczął stukać kluczem komunikat, celowo łamanym nieporadnym stylem - takim który byłby trudny do zidentyfikowania, bo każdy krótkofalowiec ma swój charakterystyczny niepodrabialny styl i tożsamość, taki „tębr morse’owy” /”ti diii diii da da ti tiii tii ti…”/:

PRZEKAŻ INFORMACJĘ DZIENNIKARZOM W POLSCE W GDYNI TRWA MASAKRA NA ULICACH WOJSKO I SKOTY STRZELAJĄ KREW SIĘ LEJE GINĄ LUDZIE …”

Wyłączył, zszedł przez las do pracy. Wrócił po południu, nastawił Wolną Europę. W informacjach spiker mówił: „Jak podała przed chwilą Agencja Reutersa, w Gdyni trwa masakra, na ulicach wojsko i skoty, strzelają, krew się leje, giną ludzie”.

W środku nocy stukanie do drzwi. Przez wizjer dostrzegł kilku ludzi. W tym momencie przypomniał sobie o kartce pozostawionej przy nadajniku. Podarł ją na strzępy i delikatnie uchylając okno wysypał z VIII piętra po parapecie na padający śnieg.

Stukanie ustało. Następnego dnia wrócili. Okazało się, że Ubecy chcą tylko zarekwirować radiostację na polecenie władz, jak każdemu innemu krótkofalowcowi.

Tata nie był bohaterem; nie uczestniczył aktywnie w opozycji, nie oberwał pałą po grzbiecie. Ale tego dnia, tuż pod oknami nasłuchu kontrwywiadowczego zrobił coś, za co – jestem o tym przekonany, choć on sam tej myśli nie wypowiedział – w realiach grudnia 1970 roku mógł dostać czapę za szpiegostwo.

I chyba (?) jako pierwszy poinformował świat o tym co się wydarzyło.

W ten „Czarny Czwartek” poznał moją Mamę; wracali do jego domu, bo w godzinę policyjną nie mogła dotrzeć do swojego na piechotę, uciekali przed czołgami walącymi seriami ponad tłumem na ul. 10 Lutego, mijali Śląską widząc kątem oka kaźń ludzi pałowanych ze wściekłością do białej kości … Ale to już inna historia.

(red) Tomasz Ejtminowicz, fot archiwum prywatne autora

 

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: