Gdańska Dyrekcja Ceł w Wolnym Mieście

Wolne Miasto Gdańsk zostało proklamowane 15 listopada 1920 roku. Zgodnie z wolą zwycięskich mocarstw i państw sprzymierzonych po I wojnie światowej przegrane Niemcy zmuszone były oddać Gdańsk z okolicznymi gminami i Żuławami. Terytorium o powierzchni 1893 km2 i zamieszkałe przez ok. 350 tys. osób oddane zostało pod protektorat Ligi Narodów reprezentowanej przez Wysokiego Komisarza. Tak wynikało z traktatu pokojowego zawartego 28 czerwca 1919 roku w Wersalu, który wszedł w życie po jego ratyfikacji przez Niemcy w dniu 10 stycznia 1920 roku.

Do tego dnia, przez ponad 100 lat Gdańsk był stolicą niemieckiej prowincji Prusy Zachodnie (Provinz Westpreußen). Funkcjonowała w nim Königlisch Preußische Oberzolldirektion zu Danzig, która miała siedzibę w budynku nad Nową Motławą przy Schäferei 11 (ul. Szafarnia 11). Gdańską Naddyrekcją Ceł kierował geheimer finanzrat Schmidt. Po wkroczeniu wojsk angielskich i francuskich w 1920 roku sir Reginald Thomas Tower, tymczasowy Wysoki Komisarz Ligi narodów w Gdańsku powierzył prezydentowi naddyrekcji kierowanie „przejściową komórką byłej pruskiej naddyrekcji ceł – überleitungsstelle der früheren Preußische Oberzolldirektion” a tajny radca finansowy Schmidt został jej przejściowym komisarzem – überleitungs kommissar.

W połowie 1920 roku Ministerstwo Skarbu, w oparciu o zapisy traktatu wersalskiego, przysłało z Departamentu Ceł do Gdańska dr Stanisława Lewakowskiego, który jako przedstawiciel Polski miał kierować pięcioosobową delegaturą, Jej zadaniem było monitorowanie procesu tworzenia administracji celnej w Gdańsku. W art. 104 pkt 1 traktatu zapowiedziano włączenie Wolnego Miasta do polskiego obszaru celnego a w celu uszczegółowienia tego zobowiązano obie strony do zawarcia konwencji, którą podpisano w Paryżu w dniu 9 listopada 1920 roku. Z obu aktów wynikała zgoda Ligi Narodów oraz władz Wolnego Miasta Gdańska na suwerenność Polski nad tym terytorium w relacjach celnych. Już po proklamowaniu Wolnego Miasta w dniu 24 października 1921 roku Rząd Polski w Warszawie zawarł z Senatem WMG umowę, w której unormowano stosunki polsko-gdańskie w kwestiach obywatelstwa, wymiaru sprawiedliwości, zarządu portem i koleją, żeglugi na Wiśle, wzajemnego obrotu towarowego oraz w kwestiach celnych. Konwencja paryska jak i umowa warszawska przewidywały, że władze gdańskie utworzą własną administrację celną w oparciu o miejscowe prawo a Polska będzie ją nadzorować za pośrednictwem przysłanych swoich inspektorów celnych.

W art.199 ust.1 umowy warszawskiej, w tekście francuskim zapisano:

„L'organisation du service dantzikois incombe au Gouvernement de la Ville libre de Dantzig. L'autorité douanière superieure dantzikoise aura, par rapport à l'administration douanière centrale polonaise, les attributions et compétences des autorités douani è res polonaises de seconde instance” - Organizacja gdańskiej służby celnej jest rzeczą Rządu Wolnego Miasta Gdańska. Najwyższa władza celna w Gdańsku otrzymuje w stosunku do polskiego centralnego zarządu ceł zakres działania drugiej instancji polskich władz celnych”

a w art. 200 ust.1:

„Sur le territoire de la Ville libre de Dantzig, l'administration centrale des douanes de Pologne exerce le contrôle du service douanier, conformément à l'article 14 de la Convention du 9 novembre 1920, par l'entremise d'inspecteurs de douane polonais désignés par elle. Ces inspecteurs seront adjoints au personnel dantzikois et exerceront leurs fonctions en partie auprès des services de l'autorité douanière supérieure dantzikoise et des bureaux de douane qui relèvent de cette autorité en partie auprès des organes dantzikois charges de la surveillance de la frontière” - Polski centralny zarząd ceł wykonuje nadzór nad służbą celną według art. 14 Konwencji z dnia 9 listopada 1920 przez mianowanych przez siebie polskich inspektorów celnych na obszar Wolnego Miasta Gdańska. Inspektorowie ci będą przydzieleni do personelu gdańskiego i będą pełnili służbę częścią przy oddziałach służbowych najwyższej władzy celnej gdańskiej i podległych jej urzędach celnych, częścią zaś przy gdańskich organach ochrony granicznej”.

Uwzględniając niezależność organizacyjną gdańskiego zarządu ceł, inspektorzy z Polski przydzieleni do gdańskich urzędów celnych mieli obserwować ich pracę z głosem doradczym. Jednak w razie zauważenia nieprawidłowości, po powiadomieniu o tym kierującego urzędem i braku reakcji z jego strony, mieli składać pisemny raport do Warszawy. Takie rozwiązanie, na które Polska wyraziła zgodę nie ograniczało jej suwerenności w zakresie obowiązującego w kraju reżimu celnego. Tym bardziej, że w obustronnej deklaracji z dnia 1 września 1923 roku, zatwierdzonej przez Ligę Narodów przyjęto: „La legislation et le tarif douaniers de la Pologne sont l'expression des usages de ce pays (t. j. Polski) et de la politique économique, dont la Pologne doit être seule juge" czyli, że „ Polskie przepisy celne i taryfy celne są wyrazem polskiej polityki celnej i gospodarczej, której jedynym sędzią musi być Polska ". W tejże wspólnej deklaracji ustalono też, że gdański zarząd ceł„fait partie du système exécutif des douanes et de la politique économique de la Pologne" - „jest częścią systemu wykonawczego polityki celnej i gospodarczej Polski”.

Oznaczało to bezwarunkowe stosowanie polskiego ustawodawstwa celnego przez gdańską administrację celną bez arbitrażu Wysokiego Komisarza Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku.

W 1922 roku, po prawnym włączeniu Wolnego Miasta do polskiego obszaru celnego, naddyrekcję ceł objął radca senatu Friedrich Kraefft. Rok później, w oparciu o nowe ustawy gdańskie, dyrekcja przyjęła nazwę Landeszollamt der Freien Stadt Danzig. Krajowy Urząd Celny dla Wolnego Miasta w sprawach organizacyjnych i kadrowych podlegał Senatowi (Senat der Freien Stadt Danzig) a konkretnie senatorowi do spraw finansów. W tym czasie był nim dr Ernst Volkmann. Natomiast pod względem merytorycznym Krajowy Urząd Ceł realizował polskie przepisy celne, co wynikało z faktu włączenia Wolnego Miasta do polskiego obszaru celnego. Stąd też Landeszollamt był traktowany przez Ministerstwo Skarbu w Warszawie na równi z pozostałymi pięcioma dyrekcjami ceł (warszawską, lwowską, poznańską, wileńską i śląską). Równolegle do terminologii niemieckiej funkcjonował polski termin – Gdańska Dyrekcja Ceł jako organ II instancji dla urzędów celnych z terenu Wolnego Miasta.

W połowie lat dwudziestych ubiegłego wieku utrwalił się następujący schemat organizacji władz celnych w Wolnym Mieście Gdańsku.

A. Władze II instancji / Direktivbehörde – Landeszollamt der Freien Stadt Danzig

B. Jednostki podległe Dyrekcji / Dem Landeszollamt unterstellte Behörde

    1. Kasa Główna / Oberzollkasse

    2. Urzędy Celne / Zollämter

    3. Inspektoraty Kontroli Akcyzowej / Bezirksoberzollinspektion

    4. Straż Celna / Grenzwache - Grenzbewachungsdienst.

 

Gdańska Dyrekcja Ceł mieściła się w budynku przy ul. Szafarnia 11/ Schäferei 11.

Budynek Landeszollamt – z prawej Nowa Motława, most i Stągwie Mleczne na Wyspie Spichrzów – za Pinterest „Wolne Miasto Gdańsk”

Siedmioosobowy zarząd stanowili: prezes – radca stanu Kraefft, starsi radcowie rejencji (oberregierungsrats) Meyer, Sachse i dr Specka, dyrektorzy (zolldirektor) Wollkowski i Röhricht oraz starszy komisarz celny (oberzollkommissar) Wagner.

W Dyrekcji były cztery wydziały:

-ogólny (Abteilung für allgemeine Angelegenheiten) kierował Kraefft,

-celny ( Zollabteilung ) kierował Mayer,

-akcyzy (Abteilung für Verbrauchsabgaben) kierował dr Specka,

-podatków obrotowych ( Abteilung für Verkehrssteuern) kierował Sachse.

Radcowie rejencji, dr Lembke kierował referatem statystyki (statistik des zoll), dr Jäger wydawał dziennik urzędowy (zollblat) a Armstedt kierował referatem kadr (Personalangelegenheiten). Starszy komisarz celny Wagner nadzorował straż celną i kierował referatem nadzoru granic i portu (grenz-und hafenbewachung). Natomiast dyrektor Wollkowski kierował referatem finansowym (etat- und kassensachen).

W wydziale celnym były referaty procedur celnych (Zollverfahren), taryfikacji (Zolltarifwesen) i analiz ekonomicznych (Zollangelegenheiten vom Gesichtspunkte der Volkswirtschaft) oraz laboratorium (Warenuntersuchung). Wydział Akcyzy zajmował się wyrobami alkoholowymi, piwem, winem, papierosami, żarówkami, kartami do gier i podatkami konsumpcyjnymi( cukier, sól, słodzik, kwas octowy). Natomiast w Wydziale Podatków Pośrednich zajmowano się opłatami skarbowymi, wekslowymi, od papierów wartościowych, loteriami, od gier losowych, od tantiem, opłaty komunikacyjne i transportowe, ubezpieczeniowe, podatek od sprzedaży i dewizowy.

Biuletyn urzędowy Krajowego Urzędu Celnego dla WMG informujący o polskich przepisach prawa celnego i związanych z nimi dyrektywach gdańskiej administracji celnej : za CBN Polona (fbc.pionier.net.pl)

    W 1926 rok na terytorium Wolnego Miasta Gdańska było 25 urzędów celnych i 4 posterunki, z czego w Gdańsku 15:

    • 7 portowych ( ZA Packhof/UC Pakownia ul. Szafarnia 7/8, ZA Kaiserhafen/UC Port Cesarski, ZA Holm/UC Ostrów, ZA Weichselbahnhof/UC Dworzec Wiślany, ZA Weichselmu ü nde/UC Wisłoujście, ZA Hafenkanal/UC Kanał Portowy w Nowym Porcie I ZA Freibezirk/UC Wolny Obszar Celny )

    • 3 kolejowe ( ZA Hauptbahnhof/UC Dworzec Główny z posterunkiem Brama Oliwska/abfertigungsstelle Olivear Tor, ZA Bahnhof Leege Tor/UC Brama Nizinna ul. Toruńska, ZA Langfuhr /UC Wrzeszcz ),

    • 1 pocztowy na ul. Wałowej ( ZA Post Wallgasse ),

    • 1 karny skarbowy (ZA Strafsachen) na ul. Łąkowe 2 (dawne koszary piechoty),

    • 1 obrotu uszlachetniającego ( ZA Veredlungsverkehr ) na ul. Łąkowej 2,

    • 1 obrotu wewnętrznego ( ZA Inlandsverkehr ) na ul. Długie Ogrody 110,

    • 1 podatku obrotowego ( Verkehrsteueramt ) na ul. Szafarnia 11,

    • punkt kontroli cukru przy Wolnym Obszarze Celnym / zuckersteuerstelle bei Freibezirk,

    • punkt kontrolny w gorzelni Nowy Port / Brauntweinabferigungsstelle Neufahrwasser.

    W Sopocie był urząd celny kolejowy ( ZA Zoppot ) obsługujący też ruch statków pasażerskich na molo – linia Swinemuünde-Zoppot-Pillau (Świnoujście-Sopot-Pilawa). Pod ten urząd podlegał posterunek celny w Oliwie (abfertigungsstelle Oliva) – Oliwa do 1926 roku była samodzielnym miastem.

    Na Żuławach było 8 urzędów celnych:

    • 2 kolejowe: w Szymankowie / ZA Simonsdorf i w Nowym Dworze Gd. / ZA Tegenhof,

    • 1 kolejowo-drogowy w Kałdowie / ZA Kalthof – mosty na Nogacie,

    • 2 drogowe (w Jazowej na Nogacie / ZA Einlage i w Nowym Świecie na Mierzei Wiślanej / ZA Neue Welt – po drugiej stronie Przebrno,

    • 3 rzeczne ( w Sztutowie na Wiśle Królewieckiej / ZA Stutthof, w Dołach na Wiśle Elbląskiej / ZA Dubashaken i na Nogacie w Piekle / ZA Pieckel przy śluzie Biała Góra.

    Ponadto był jeszcze urząd celny na dworcu kolejowym w Pszczółkach / ZA Hohenstein.

    Inspektoraty kontroli akcyzowej były: w Gdańsku na ul. Długie Ogrody 110 dla Gdańska, Sopotu i Oliwy, w Łęgowie dla powiatów Gdańskie Wyżyny i Gdańskie Niziny oraz w Marynowach koło Nowego Dworu dla powiatu Żuławy Wielkie.

     

    Straż Celna była zorganizowana w 8 komisariatach i pilnowała granice WMG:

    • odcinek morski od przekopu Wisły do Zalewu Wiślanego w Stegnie / Oberkontrolle I Steegen,

    • odcinek na Nogacie od ujścia do Wiercin / Oberkontrolle II Wolfsdorf,

    • odcinek na środkowym Nogacie / Oberkontrolle III Kalthof (Kałdowo)

    • odcinek na Nogacie od Piekła do Pogorzłej Wsi / Oberkontrolle Pieckel IV

    • odcinek granicy polsko-gdańskiej południowy / Oberkontrolle V Hohenstein (Pszczółki),

    • odcinek granicy polsko-gdańskiej zachodni / Oberkontrolle VI Kahlbude (Kolbudy),

    • odcinek granicy polsko-gdańskiej w Trójmieście /Oberkontrolle VII Langfuhr (Wrzeszcz),

    • odcinek granicy morskiej od Sopotu do Wisły / Seeoberkontrolle Zoppot – do 1925 roku komisariat morski był w Nowym Porcie.

     

    W administracji celnej Wolnego Miasta Gdańska zatrudnionych było ponad 1200 urzędników i strażników celnych (stan na 1926 rok). W dyrekcji pracowały 154 osóby a jednostki podległe zatrudniały 1058 osób. Gdańscy celnicy rekrutowali się z byłych pruskich urzędników oraz oficerów i podoficerów cesarskiej armii Niemiec. Był też, chociaż nieliczny nabór ze szkoły celnej, którą utworzono przy dyrekcji.

    Urzędnicze stopnie gdańskich celników przedstawiały się następująco:

    -- wyższe stopnie: staatsrat, senatsrat, oberregierungsrat, regierungsrat, zollrat, zollamtsrat, zolldirektor – radca stanu, radca senatu, nadradca rejencji, radca rejencji, radca celny, radca celny urzędu, dyrektor celny,

    -- średnie stopnie: oberzollinspektor, zollinspektor, oberzollsektretär – starszy inspektor celny, inspektor celny, starszy sekretarz celny,

    -- niższe stopnie: zollsekretär, zollassistent, zollbetriebassistent, zollpraktikant/ zollaspirant – sekretarz celny, asystent celny, pomocnik asystenta celnego oraz dla stażystów - praktykant i aspirant celny,

    -- stopnie straży celnej (Grenzwache): oberzollkommissar, zollkommissar, oberzollkontrolleur, zollkontrolleur, zolloberwachtmeister zollwachtmeister, zolldiätar/zollanwärter – starszy komisarz celny, komisarz celny, starszy kontroler celny, kontroler celny, starszy wachmistrz celny, wachmistrz celny, strażnicy celni.

     

    Dla przedstawienia administracji celnej WMG, jej zadań, schematu organizacyjnego, stopni służbowych i liczby etatów przyjąłem rok 1926 z tego powodu, że za ten rok ukazał się „Staatshandbuch der Freien Stadt Danzig – Ausgabe 1926” wydany przez Krajowy Urząd Statystyczny WMG. Publikacja ta zawierała urzędowe wykazy całej administracji celnej wraz z nazwiskami i stopniami służbowymi kierownictwa. Ukazała się ona tuż po zakończeniu procesu tworzenia nowych urzędów i instytucji Wolnego Miasta Gdańska. Również w tym czasie na zlecenie polskich władz grupa amerykańskich ekspertów, pod kierownictwem prof. Edwina Waltera Kemmerera przeprowadziła fachowy audyt polskich finansów, w tym też administracji celnej, włącznie z Gdańską Dyrekcją Ceł. Wśród doradców byli eksperci od spraw bankowych, celnych, kontroli finansowej i budżetu oraz organizacji przedsiębiorstw państwowych. Z tego audytu ukazał się opublikowany przez Ministerstwo Skarbu w 1926 roku raport pod tytułem „Sprawozdania i zalecenia doradców finansowych pod przewodnictwem E. W. Kemmerera – Kraków 1926” .

    Staatshandbuch der Freien Stadt Danzig-Ausgabe 1926 – bearbeitet und herausgegeben vom Statistisches Landesamt der Freien Stadt – PAN Biblioteka Gdańska (pbc.gda.pl/delibra)

     

     

    Schemat organizacyjny Krajowego Urzędu Ceł w Gdańsku choć wzorowany na modelu niemieckim musiał uwzględniać polskie reguły postępowania celnego. Międzywojenne ustawodawstwo celne w Polsce w pełni uwzględniało ówczesne trendy światowe i nie wiele różniło się od niemieckiego. Natomiast kwestie kadrowe, stopnie i mundury gdańskich celników i straży granicznej różniły się od polskich.

    Zgodnie z umową warszawską w nocy z 10 na 11 stycznia 1922 r. nastąpiło włączenie terytorium WMG do polskiego obszaru celnego, co oznaczało zniesienie granicy celnej i wejście w życie polskiej taryfy celnej oraz ustaw dotyczących prawa celnego na tym terytorium. Jednakże zachowana została kontrola paszportowa i rewizja bagażu pod kątem przewozu towarów akcyzowych, podlegających podatkom konsumpcyjnym. Wolne Miasto było poza zasięgiem polskich służb skarbowych co w praktyce czyniło z tego terytorium swoistą strefę wolnocłową. Stąd też wprowadzono limity w ruchu osobowym.

    Z „Przewodnika po Gdańsku” z 1932 roku Józefa Zawirowskiego wydany przez Gdańską Macierz Szkolną

     

     

     

    Na granicy Wolnego Miasta Gdańska z Polską przejścia graniczne piesze i drogowe w 1926 roku były:

    • w Sopocie na plaży Menzelbach – Orłowo na mostku nad Sweliną,

    • w Sopocie Steinfließ (Kamienny Potok) – Kolibki na szosie do Gdyni,

    • w Sopocie Gross Katzer Strasse – Wielki Kack

    • w Oliwie Reneberg (Rynarzewo) – Wysoka na trakcie do Osowej,

    • we Wrzeszczu Goldkrug (Złota Karczma)– Matarnia na trakcie do Rębiechowa

    • w Gdańsku Karczemken (Karczemki) – Kokoszki na szosie do Żukowa,

    • w Otominie Ottomin – Sulmin (gospodarcze),

    • w Łapinie Lappin – Łapino (gospodarcze),

    • w Nowej Wsi Neuendorf – Kamela na drodze z Przywidza do Egiertowa,

    • w Trzepowie Strippau – Szumleś na drodze z Przywidza do Nowej Karczmy,

    • w Pawłowie Gross Paglau – Szczodrowo na drodze do Skarszew,

    • w Gołębiewie Mittel Golmkau – Gołębiewko na szosie do Starogardu Gd.,

    • w Kolniku Kohling – Miłobądz na szosie z Pszczółek do Tczewa,

    • w Kożlinach Güttland – Czatkowy na drodze do Tczewa,

    • w Lisewie Liessau – Tczew na moście na Wiśle.

    Po gdańskiej stronie przejścia graniczne obsadziła Grenzwache a po polskiej najpierw straż celna, potem od 1922 roku policja i straż skarbowa .

    Na granicy Wolnego Miasta Gdańska z Prusami Wschodnimi na Nogacie przejścia graniczne były:

    • w Piekle Pieckel – po pruskiej stronie Weissenberg (Biała Góra) Landkreis Stuhm,

    • w Pogorzłej Wsi Wernersdorf – po drugiej stronie promem Parpahren (Parpary) Landkreis Stuhm,

    • w Kałdowie Kalthof – po drugiej stronie mostu Marienburg (Malbork),

    • w Szawałdzie (Schadwalde) – po drugiej stronie promem Jonasdorf (Janówka) Landkreis Marienburg,

    • w Jazowej Einlage – za mostem Ellerwald III (Kazimierzowo) Landkreis Elbing,

    • w Kępkach Zeyer – promem do Kraffohlsdorf (Bielnik I) Landkreis Elbing,

    • w Kępinach Zeyersvorderkampen – promem do Zeyersniederkampen (Kępiny Wielkie) Landkreis Elbing.

    Na Mierzei Wiślanej (Frische Nehrung) punkt graniczny utworzono w Nowym Świecie koło Skowronek (Neue Welt /Vogelsang) – po drugiej stronie Przebrno (Pröbbernau),

    W żegludze śródlądowej na Wiśle przejścia graniczne były w Górkach Wschodnich (Neufähr ), w Świbnie (Schiewenhorst), w Palczewie (Palschau) i w Przyłapie nad Wisłą Królewiecką (Bahnkrug an der Königsberger Weichsel) a w ruchu lotniczym na lotnisku we Wrzeszczu (Flugplatz Danzig – Langfuhr).

    Kolejowe przejścia graniczne utworzono na linii z Tczewa do Gdańska na dworcu w Tczewie i w Pszczółkach (Hohenstein),dalej do Gdyni i Wejherowa w Sopocie (Zoppot) i Małym Kacku. Na linii Preußische Ostbahn z Berlina do Królewca granicę z Wolnym Miastem przekraczano w Tczewie – po drugiej stronie Simonsdorf (Szymankowo) a dalej Kalthof (Kałdowo) i za granicą na Nogacie (Marienburg). Były też trzy linie regionalne: z Pszczółek do Skarszew ( stacje graniczne Sobbowitz (Sobowidz) i Gołębiewko, z Pruszcza Gd. (Praust) do Starej Piły (stacje graniczne Lappin /Łapino i Stara Piła) oraz z Wrzeszcza do Kartuz (stacje graniczne Klein Kelpin / Kiełpinek i Kokoszki).

    Granicę morską i z Prusami Wschodnimi na Nogacie i Zalewie Wiślanym chronioną przez gdańską Grenzwache nadzorowali polscy inspektorzy z Inspektoratu Ceł dla Wolnego Miasta Gdańska utworzonego w dniu 9 stycznia 1922 roku. Powoływani byli przez Ministra Skarbu i zgłaszani Senatowi Wolnego Miasta, uzyskując swoisty immunitet. Służbę pełnili w umundurowaniu. Inspektorzy celni nie przeprowadzali bezpośrednich kontroli w porcie i na granicy ale mogli przy nich uczestniczyć i wnosić uwagi bezpośrednim przełożonym gdańskich celników. W razie stwierdzenia nieprawidłowości sporządzali pisemne raporty składane do Naczelnego Inspektora a ten wysyłał je do Warszawy do Ministerstwa Skarbu. Pierwsi inspektorzy rekrutowali się z urzędników celnych i funkcjonariuszy straży celnej ale potem, szczególnie po 1930 roku z funkcjonariuszy straży granicznej.

    Niecodzienność statusu Wolnego Miasta Gdańska wynikała z tego, że zdecydowana większość jego mieszkańców deklarowała pochodzenie niemieckie, językiem urzędowym był niemiecki a organizację wszelkich władz wzorowano na modelu niemieckim ale traktat wersalski oddawał je pod protektorat Ligi Narodów i ograniczał suwerenność również na rzecz Polski. Wolne Miasto na arenie międzynarodowej było reprezentowane przez rząd RP, włączono je do polskiego obszaru celnego, czego skutki miały dotyczyć poboru cła w porcie gdańskim na rzecz Polski, kontroli celnej granicy morskiej i z Prusami Wschodnimi. Ponadto w ręce Polski oddano kolej i współzarządzanie portem gdańskim. Szerokie kontakty gospodarcze oraz bliskie więzi kulturalne i rodzinne zdecydowanej większości mieszkańców Wolnego Miasta z państwem niemieckim, którzy nie pogodzili się z werdyktem traktatu wersalskiego, nie wpływały na stabilizację stosunków z Polską. Gdańska administracja celna zmuszona była stosować polskie prawo celne i zasady postępowania celnego oraz polską taryfę celną a także odprowadzać do Warszawy pobrane cło. Natomiast kontrola przepływu towarów w gdańskim porcie i na granicy z Niemcami na Nogacie sprawowana przez miejscowych celników była, pomimo nadzoru przez polskich inspektorów, nieszczelna i sprzyjała naruszaniu ustalonych zasad w tym przemytu broni dla organizacji paramilitarnych w Gdańsku.

    Bronisław Poźniak

    Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

    Tagi: