Śnieżna zima w historii Gdańska

Zima w tym roku bardzo łagodnie nas potraktowała, nie brakuje stwierdzeń, że - kiedyś to dopiero były zimy. Jak było faktycznie? Dziś prezentujemy zestawienie najbardziej pamiętnych ataków zimy oraz galerię zimowych zdjęć Gdańska z minionych dekad.

Najwcześniejszy zapis o srogiej zimy pochodzi z 1423 r. - miał wówczas zamarznąć również i cały Bałtyk. Z XVII wieku znane są relacje o zamarzającym Bałtyku i karczmach budowanych na lodzie - dla podróżujących sańmi. Bardziej szczegółowe opisy mamy jednak dopiero z wieku XX. 

Luty 1929 r. utrwalił się jako najzimniejszy w historii meteorologii w Polsce. Przyniósł nawet 40-stopniowe mrozy, zaś średnie temperatury tego miesiąca oscylowały w przedziale od −13 °C do −16 °C. Padło wiele nieoficjalnych rekordów zimna, m.in. −45 °C w Rabce, −42 °C w Czarnym Dunajcu, −40,6 °C w Żywcu, −40,4 °C w Olkuszu, −40,1 °C w Siankach. Port morski w Gdańsku zamarzł, a dwa statki zostały uwięzione w lodzie na wodach Zatoki Gdańskiej. Pierwsze opady śniegu w obszarach podgórskich wystąpiły w pierwszej połowie października, zaś na większości obszaru Polski na przełomie listopada i grudnia. Stała pokrywa śnieżna utrzymywała się bez przerwy od początku grudnia do połowy kwietnia, a jej grubość w okresie od stycznia do marca wahała się od 20–60 cm na nizinach do 100 cm i więcej w obszarach podgórskich.

W 1978 roku Polskę nawiedziła wyjątkowo śnieżna zima. Od godzin nocnych z 27 na 28 grudnia rozpoczął się napływ mroźnej masy powietrza z północy, co spowodowało, że występujące wówczas opady deszczu zaczęły stopniowo przechodzić w opady śniegu z deszczem i śniegu oraz nasilać się. Towarzyszył im silny wiatr, powodujący szybkie tworzenie się zasp. Chłodny front atmosferyczny przemieszczał się stopniowo na południe, a śnieżyce i gwałtowny spadek temperatury z wartości dodatnich do kilkunastu stopni poniżej zera obejmowały kolejno Polskę Północną (28–29 grudnia) i Centralną (29–30 grudnia). Rekordowo wysoką pokrywę śnieżną odnotowano: w Suwałkach (84 cm, 16 lutego), Łodzi (78 cm, 2 lutego), Warszawie (70 cm, 31 stycznia), Chojnicach (60 cm, 19 lutego), Szczecinie (53 cm, 19 lutego), Kole (46 cm, 26 lutego), Kielcach (39 cm, 2 lutego) i Poznaniu (29 cm, 20 lutego).

Od 1 stycznia 1979 roku cały kraj był już sparaliżowany przez zaspy i kilkunastostopniowy mróz. Z dniem 1 stycznia wojewoda gdański wprowadził na terenie województwa stan klęski żywiołowej. W kolejnych dniach wskutek zakłóceń w transporcie zaczęło brakować surowców energetycznych. Zamarznięte zwrotnice kolejowe i popękane w wyniku mrozów szyny spowodowały, że transporty węgla do elektrociepłowni docierały wyjątkowo rzadko, a rozmrażanie tych, które udało się dowieźć, było bardzo utrudnione. Do odśnieżania torów i dróg skierowano wojsko wyposażone w ciężki sprzęt (m.in. czołgi, które gąsienicami zrywały z dróg grubą warstwę zmrożonego i zbitego śniegu. W większości miast komunikacja miejska nie funkcjonowała wcale lub działała w bardzo ograniczonym stopniu. Transport międzymiastowy również funkcjonował bardzo źle. Autobusy w niektórych okolicach jeździły w „tunelach” wykopanych w śniegu. Ówczesny minister oświaty i wychowania Jerzy Kuberski podjął decyzję o wstrzymaniu powrotu z zimowisk dzieci i młodzieży. Duży mróz i zamarznięty grunt były także pośrednimi przyczynami wybuchu gazu w Rotundzie PKO w Warszawie w dniu 15 lutego 1979 roku. W Polsce ta zima nie przyniosła wyjątkowo mroźnych miesięcy, z wyjątkiem głównie północno-wschodniej części kraju, gdzie były 30-stopniowe mrozy oraz bardzo niskie średnie temperatury.

Zdjecia:

1. 10 stycznia 1914 , Molo na Westerplatte

2. 14 grudnia 1979, Domki gospodarcze dworu VI. Po lewej nr 33 po prawej 34.

3.  1897 , Rynek we Wrzeszczu.

4. 1900 , Westerplatte

5. 1901 , Widok z Pachołka

6. 1905 , Wzgórze Pachołek

7. 1910 , Leśniczówka

8. 1927 , Wyspa spichrzów

9. 1931 , Widok na teren Wojskowej Składnicy Tranzytowej

10. 1934 , Potok Oliwski płynący na wysokości katedry

11. 1937 , Brama Mariacka

12. Danzig im Winter R. Th. Kuhn, 1908

13. Lata 1907-1912 , Stągwie Mleczne i Nowa Motława, w okowach zimy

14. Motława skuta lodem,1920-1939

15. Paul Wilhelm Meyerheim - Zimowy widok na Gdańsk

16. Rok 1914, Brama Żuławska

17. Skuty lodem Bałtyk i latarnia w Wisłoujściu, 1929-1930

Chcesz być na bierząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.