Czasami gdzieś w okolicach północy, jeszcze pracując, mózg krzyczy o krótką przerwę. Tak zaczyna się wolne surfowanie w internecie, które czasami kończy się króliczą norą, albo nieco niespodziewanym z pozoru bezsensowym zakupem. Bo po co komu na przykład warta niegdyś 25 piastrów akcja firmy Auto-Hall z Sajgonu, wydana w 1926 roku? Jak się okazało – po coś.
To „coś”, to niezwykła historia, związana z reprezentacyjną działką przy Nguyen Hue Walking Street w centrum miasta Hồ Chí Minh, czyli dawnego Sajgonu, na którym stoi reprezentacyjny, 5 gwiazdkowy hotel. Zanim go zbudowano, stał tutaj budynek, uznawany niegdyś za największy i najbardziej reprezentacyjny salon samochodowy w całej Azji. Do jego budowy posłużyły zaś pieniądze zdobyte dzięki nabytemu nocą skrawkowi papieru... Główny bohater naszej opowieści, wykwalifikowany mechanik, pan Émile Bainier, przybył do Sajgonu w Indochinach Francuskich około 1908 roku, zakładając tam własną firmę. Był osobą otwartą na wszelakie nowinki, dlatego już kilka miesięcy później zaprezentował mieszkańcom Sajgonu pierwszy w tej części Azji omnibus bez koni, czyli dzisiejszy autobus. Według artykułu z tego miesiąca w gazecie Écho Annamite: „O godzinie 16:30 autobus prowadzony przez pana Bainiera jechał wcześniej zaplanowaną trasą przez miasto. Dotarłszy do końca rue Paul Blanchy [ulica Hai Bà Trưng], zatrzymała się przed garażem, w którym ustawiono stół zastawiony kieliszkami szampana. Wypiwszy sukces tej nowej formy lokomocji, która w ten sposób została wprowadzona na nasze ulice, goście wrócili tą samą drogą, obserwowani przez wielki tłum gapiów.
W 1911 roku Bainier został dyrektorem Garage Ippolito, dealera Peugeot prowadzonego przez Société d’automobiles Ippolito et Cie, który zyskał sławę w 1901 roku, uruchamiając pierwszą samochodową usługę kurierską z Sajgonu do Phnom Penh. Jednak w 1914 roku Bainier rozstał się z Garage Ippolito i założył własną firmę, Société Anonyme des Établissements Bainier. Początkowo mieściła się pod adresem 40 boulevard Bonnard, specjalizowała się głównie w sprzęcie elektrycznym i elektromechanicznym, ale także sprzedawała autopousses i voiturettes, czyli miniaturowe samochody. Około roku 1920 Société Anonyme des Établissements Bainier przeniosło się do bardziej imponującej siedziby, pierwszej Établissements Bainier Auto-Hall przy bulwarze Bonnard 21 [bulwar Lê Lợi] i bulwarze Charner 100-102 [bulwar Nguyễn Huệ], gdzie stało się pełnoprawnym przerośnięty salon samochodowy, reklamujący się jako wyłączny agent Darracq, Unic, Dodge Brothers i niedawno powstałej firmy Automobiles Citroën. W 1922 roku przedsiębiorstwo uzyskało koncesję na prowadzenie usług autobusowych i pocztowych na trasie Sajgon-Phnom Penh. Pojazdy odjeżdżały z Urzędu Pocztowego w Sajgonie o 6 rano we wtorki, czwartki i soboty. W tym czasie firma miała już duży oddział w Phnom Penh, który w 1925 roku uruchomił w tym mieście pierwszą taksówkę - Citroëna z zamontowanym na pokładzie licznikiem.
Rosły zyski i znaczenie firmy. Działo się to głównie dzięki wyłącznemu przedstawicielstwu szalenie popularnego w Indochinach Citroena. Chcąc w 1926 roku wykorzystać ten sukces, Bainier zlecił budowę zupełnie nowej hali Auto-Hall, usytuowanej u zbiegu bulwarów Charner i Bonnard.
Obiekt, zbudowany w dużej części z emisji akcji firmy, otwarty został z wielką pompą w marcu 1927 roku. Nowy salon wzbudził zachwyt zarówno zaproszonych gości, jak i prasy.
„O nowych garażach Bainiera mówi się, że są najpiękniejsze na Dalekim Wschodzie i że nie dorównują podobnym ultranowoczesnym budynkom w dumnej Ameryce” – czytamy w doniesieniu prasowym. „Sceptycy mogą pomyśleć, że to czysta reklama. No cóż, byliby w błędzie, bo uważamy, że nie da się zaprojektować garaży bardziej eleganckich i lepiej dostosowanych do celu, do jakiego są przeznaczone. Wyobraźcie sobie gigantyczną halę, bez kolumn zasłaniających centralną część, w której powietrze i światło obficie cyrkulują, bez uciekania się do szklanego dachu…Tutaj system nakładających się na siebie dachów z blachy falistej pozwala na jasne światło tropikalnego słońca bez żadnego zagrożenia dla pracowników którzy pracują w budynku. Budowniczy rzeczywiście stworzył arcydzieło.”
Kolejny, 1928 rok był jednym z najbardziej udanych w historii firmy, głównie dzięki „wielkiej sensacji” wywołanej wypuszczeniem na rynek zupełnie nowego sześciocylindrowego Citroëna C6, charakteryzującego się „umiarkowaną ceną i wyjątkowymi właściwościami”. Samochód sprzedawał się w Cochinchinie spektakularnie, a w tym samym roku Bainier został odznaczony Orderem Legii Honorowej za zasługi dla kolonii. Legia Honorowa była końcem najlepszego okresu w historii firmy. Zaraz potem nadszedł Wielki Kryzys, który znacznie ograniczył jej działalność. Największy cios nastąpił w 1933 roku, kiedy firma utraciła cenioną koncesję Citroëna.
Établissements Bainier odzyskało rentowność dopiero pod koniec lat trzydziestych XX wieku. W tym czasie był głównym sprzedawcą samochodów i motocykli takich marek jak: Unic, Delahaye, Rosengart, Motoconfort i Mobylette, ale – to już było nie to. Émile’a Bainier umarł na początku grudnia 1941 roku.., o kłopotach tego okresu nawiązał krótki nekrolog w „Le Nouvelliste d’Indochine” z 14 grudnia 1941 roku. Wdowa po Bainierze i jej syn Jacques Bainier nadal kierowali Établissements Bainier przez pozostałą część okresu kolonialnego, ale jakiś czas po 1953 r. garaż został zamknięty, a rodzina sprzedała firmę i wróciła do Francji. Nowi właściciele, książę Nguyễn Phúc Ưng Thi i jego żona Nguyễn Thị Nguyệt Nga, kazali zburzyć stary budynek i zatrudnili lokalnego architekta Lê Văn Cấu, aby zaprojektował na jego miejscu sześciopiętrowy hotel Rex, centrum handlowe i kino. Po ukończeniu większość kompleksu została wydzierżawiona Amerykanom. A reszta, jak mówią, jest historią.
Na podstawie artykułu zamieszczonego w www.saigoneer.com, opracował: Bartosz Gondek
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.